- Egejsko more je zapravo deo Sredozemnog mora. Nalazi se između kontinentalnog dela Grčke (na severu i zapadu), Turske (na istoku) i najvećeg grčkog ostrva Krit (na jugu)
- Dardaneli, Mramorno more i Bosfor spajaju Egejsko more sa Crnim morem
- Egejsko more se smatra kolevkom dveju antičkih kultura - Mikenske i Grčke. Kasnije su ovim morem vladali Persijanci, Rimljani, Vizantinci, Đenovljani, Mlečani i Osmanlije
- Egejsko more je dobilo ime po Egeju, starogrčkom kralju Atine. Naime, prema antičkoj legendi, Egej je svake osme godine morao brodom da šalje po sedam devojaka i mladića na Krit kao danak kralju Minosu. Minos je u svojoj palati koja se sastojala od hiljadu soba međusobno povezanih u lavirint držao čudovište (pola čovek, pola bik) Minotaura. Minotaur je proždirao mlade Grke. Egejev sin Tezej, odlučio je da ode na Krit i ubije Minotaura. Dogovorio se sa ocem da ako pobedi, po povratku kući na brodu istakne belo jedro. U slučaju da pogine, na brodu će biti istaknuto crno jedro. Na Kritu, Minosova ćerka je pomogla Tezeju da prođe lavirint i ubije Minotaura. Tezej je krenuo nazad ka Atini zajedno sa Minosovom ćerkom, ali po prispeću na ostrvo Naksos, Dionis mu je oduzeo devojku. U velikoj tuzi za devojkom, Tezej je zaboravio na dogovor sa ocem i isplovio je sa razvijenim crnim jedrom. Kada je kralj Egej ugledao sa visoke litice da se izdaleka približava Tezejev brod sa crnim jedrom, u očaju se bacio u more. Od tada se ono zove Egejsko
- Prema legendi, litica na kojoj je kralj Egej očekivao svog sina je zapravo rt Sunio na kojoj se nalaze ostaci Posejdonovog hrama
- Arhaičan naziv za Egejsko more u srpskom, makedonskom i bugarskom jeziku je Belo more. Po legendi, mornari i trgovci koji su tokom srednjeg veka plovili ovim morem nazvali su ga tako zbog njegove mirnoće i jako dobrih uslova plovidbe, za razliku od tada opasnog i nemirnog Crnog mora
- Dužina Egejskog mora je 612 km, širina 299 km a površina oko 215.000 metara kvadratnih
- Najveća dubina Egejskog mora je istočno od Krita i iznosi 3543 m
- Egejsko more je hladnije od Jadranskog iako ima južniji položaj. Ovu činjenicu možemo objasniti priticanjem hladne vode iz Crnog mora koja Bosforom, Mramornim morem i moreuzom Dardaneli dospeva do Egejskog mora.
- U Grčkoj postoji oko 1400 ostrva od kojih su 227 naseljena. Samo 78 ostrva ima više od stotinu stanovnika. Naravno, najbrojnija su ostrva u Egejskom moru
- Ostrva u Egejskom moru se dele na sedam arhipelaga:
· Trakijska ostrva: Tasos, Samotraki, Lemnos...
· Istočnoegejska ostrva: Lezbos, Hios, Furni, Ikarija, Samos, Psara...
· Severni Sporadi: Skiatos, Skopelos, Alonisos...
· Kikladska ostrva
· Saronska ostrva nalaze se u Saronskom zalivu koji deli Atiku i Peloponez. Ovoj ostrvskoj grupi pripadaju: Egina, Hidra, Poros, Salamina...
· Dodekanezi
· Krit
- Kada pomislimo na grčka ostrva, prvo pomislimo na Kiklade. Kikladi su skup od oko 220 ostrva (33 naseljena) rasuta u Egejskom moru, istočno od Peloponeza. Ime su dobila po grčkoj reči „oko“ ili „okolo“. Zapravo, misli se na sva ostrva oko ostrva Delos koje je u antičko doba smatrano svetim ostrvom. Ova ostrva nazivaju još i „Bela ostrva“ zbog snežno belih, malih jednospratnih kuća bez krovova koje pod suncem deluju još spektakularnije. Kuće su poput grozdova nanizane na padinama iznad zaliva, obala i litica. Ovo je tipična arhitektura kikladskih naselja koje upotpunjuju uske, krivudave ulice i prolazi nastali u vreme gusarenja. Lokalno stanovništvo je u cilju zaštite od gusara napravilo specifične lavirinte kako bi zbunilo nepoželjne goste i napravilo zasede. U prošlosti, ova ostrva su predstavljala prirodni prelaz preko kojeg se Minojska civilizacija širila ka kopnenom delu Grčke. Mnoga ostrva su uništena katastrofalnom erupcijom ostrva Santorini 1600 godine p.n.e. Najpoznatija i najveća ostrva Kikladskog arhipelaga su: Naksos, Andros, Milos, Paros, Mikonos, Santorini, Siros, Tinos, Delos, Amorgos, Anafi...
- Dodekanezi ili „dvanaest ostrva“ je grupa ostrva u Egejskom moru u blizini istočno-tursko-egejske obale. Ovo je arhipelag od 160 ostrva od kojih je oko 80% nenaseljeno. Velikih ostrva je 12 i to su: Rodos, Patmos, Kos, Karpatos, Simi, Nisiros, Kalimnos, Astipalea, Kasos, Leros, Tilos i Megisti
- Na Rodosu živi više od 60% stanovništva Dodekaneza
- Rodos nosi epitet „Sunčano ostrvo“ jer godišnje ima preko 3200 sunčanih sati
- Za Rodos se govorilo da je „ogroman skulptorski studio“ jer je na ostrvu navodno bilo 3000 različitih sulptura, a među njima i najpoznatija Kolos sa Rodosa - kip sunčanog boga Heliosa izrađen u bronzi. Bio je visok 30-40 m i težak 70 tona. Raširenih nogu je stajao na dva velika kamena postolja iznad ulaza u luku, držeći upaljenu baklju u ispruženoj ruci. Zemljotres je pogodio Rodos i Kolos je nestao. Možda je ovo još jedna legenda u nizu, a možda i istina.
- Grčko - turski spor koji je i dan danas prisutan je zapravo spor oko razgraničenja u Egejskom moru. Grčkoj pripada oko 43% teritorije Egejskog mora, Turskoj oko 7%, a oko 50 % je otvoreno more. Neslaganja između dve zemlje postoje i oko potrage i eksploatacije nafte u Egejskom moru |
